Het wereldkampioenschap voetbal wordt in 2022 gehouden in Qatar. De openingswedstrijd is op 21 november en de finale is op 18 december. Bekijk hieronder de standpunten van de KNVB omtrent dit toernooi.
Ook wij hebben het artikel in The Guardian met afgrijzen gelezen en de cijfers die worden genoemd zijn ronduit verschrikkelijk. Wij hebben dit de afgelopen dagen uitvoerig besproken, zowel binnen de KNVB als met de FIFA, Nederlandse overheid en diverse mensenrechtenorganisaties.
De KNVB is nooit voorstander geweest van een WK in Qatar en uiteraard al helemaal niet van de manier waarop daar met gastarbeiders wordt omgegaan. Deze werkwijze is niet alleen van toepassing op de projecten voor het WK, maar voor alle grootschalige bouwprojecten. Het probleem is dus groter, maar in aanloop naar het WK is er nu in elk geval volop aandacht voor. Op dit moment hebben wij als voetbalbond drie opties om hiermee om te gaan:
- We kunnen ons als voetbalbond richten op alleen het sportieve deel van dit WK en het realiseren van verbeteringen in Qatar overlaten aan maatschappelijke en politieke organisaties. Dit is voor ons geen optie.
- We kunnen, zoals sommigen nu voorstellen, een jaar voor het event alsnog besluiten om het WK in Qatar te boycotten. Mensenrechtenorganisaties Amnesty International en Human Right Watch zijn niet voor een boycot en zeggen dat de gastarbeiders in Qatar daar niet bepaald mee geholpen zijn, omdat zij hierdoor hun geld mislopen. Daarnaast zeggen deze mensenrechtenorganisaties dat de beoogde hervormingen in Qatar alleen ontstaan door te gaan, betrokken te blijven en druk uit te oefenen op de regering in Qatar. Met een boycot verbetert er dus niets en dat is naar ons idee ook niet de beste optie.
- We kunnen de aandacht voor het WK gebruiken en zelf meehelpen om de situatie voor de gastarbeiders in Qatar te verbeteren. Dit door diplomatie, het ondersteunen van projecten voor arbeidsmigranten en vrouwen in Qatar en vooral aandacht op te blijven eisen van de regering in Qatar. Volgens rapporten van mensenrechtenorganisaties heeft deze strategie recent al tot verbeteringen geleid. Deze optie heeft daarom onze voorkeur, hier maken we de komende tijd nog meer werk van.
Dergelijke misstanden mogen nooit meer voorkomen rondom een WK. De KNVB was daarom in 2014 één van de initiatiefnemers om FIFA te bewegen tot meer aandacht voor de mensenrechten in landen die een WK willen houden. Er is op dit gebied duidelijk progressie geboekt: bidprocedures voor komende WK’s kennen nu een zogenoemde mensenrechtenparagraaf. Helaas was die er bij de keuze voor Qatar nog niet, maar na 2022 zullen we geen WK meer zien in een land waarin de internationale mensenrechten niet zijn gewaarborgd in de bid procedure.
Ons algemene statement over het WK in Qatar
Sportief gezien is het WK het allerhoogste podium, waar spelers en miljoenen fans wereldwijd jarenlang naartoe leven. De kwalificatie voor het WK moet nog plaatsvinden, maar wij hebben volop oog voor de problemen in Qatar en helpen om verbeteringen te realiseren en te vergroten. Voetbal heeft de kracht om landen en volken te verbinden en zo het gesprek aan te gaan over moeilijke onderwerpen. Dit maakt diplomatie sneller mogelijk en zaken zoals mensenrechten bespreekbaar op plaatsen waar het urgent is dat dat gebeurt.
- De KNVB was destijds bij de toewijzing niet voor een WK in Qatar, maar dat het eindtoernooi daar in 2022 plaatsvindt zien we nu als een gegeven. Wij kijken niet weg bij de maatschappelijke problemen van het gastland en zullen – mits gekwalificeerd – sociaal verantwoord deelnemen aan het toernooi. Rapporten van bijvoorbeeld Amnesty International en internationale vakbondkoepels zien we in dit licht als heel waardevol. Het helpt ons. Die rapporten houden ons op de hoogte van de specifieke problematiek en met die informatie kunnen we ook het gesprek aangaan met onze stakeholders.
- Ook binnen het voetbal is de KNVB actief op het gebied van mensenrechten. De KNVB was één van de initiatiefnemers om FIFA te bewegen tot meer aandacht voor de mensenrechten in landen die een WK willen houden. Er is op dit gebied duidelijk progressie geboekt: bidprocedures voor komende WK’s kennen nu een zogenoemde mensenrechtenparagraaf. Die was er bij de keuze voor Qatar nog niet, maar de situatie van gastarbeiders in Qatar is dankzij de aandacht voor het WK gesignaleerd, besproken en op een aantal punten ook verbeterd, volgens eerder verschenen rapporten.
- Nederland is samen met andere bonden onderdeel van de internationale voetbalwereld en alle FIFA-leden hebben zich verplicht om deel te nemen aan kwalificatiereeksen en – indien geplaatst – het WK. Sinds de Tweede Wereldoorlog is geen enkel WK-eindtoernooi door een land om politieke redenen geboycot. Een boycot is dus geen gangbaar middel. Juist vanwege het WK staat de situatie in Qatar, die breder gaat dan alleen het WK, bij velen op de radar. Dankzij alle aandacht hiervoor en de diplomatieke inspanningen wordt er vooruitgang geboekt in de situatie van de arbeiders in Qatar. Een sportieve boycot zou deze vooruitgang niet (verder) helpen, dat geven ook mensenrechtenorganisaties aan.
- De KNVB staat over het aanstaand WK voetbal in Qatar in nauw contact met FIFA de Nederlandse ambassade aldaar, met mensenrechtenorganisaties, de International Labour Organisation en in eigen land het Ministerie van Buitenlandse Zaken.
